• About Wetenschaapjes

wetenschaapjes

~ Persoonlijke mix van gedachtespinsels op een bedje van boekenwijsheid en eigen ervaringen

wetenschaapjes

Categorie Archief: schaarste

Schaarste ontmoet overvloed

10 vrijdag mei 2019

Posted by wetenschaapjes in rijkdom, samenleving, schaarste

≈ Een reactie plaatsen

Tags

ethiek, geld, ongelijkheid

Aan het einde van je geld nog dagen van de maand over hebben, of eindeloos kunnen putten uit je geldvoorraad. Een wereld van verschil.

SchaarsteOver armoede is heel wat geschreven, over rijkdom veel minder. Lijkt me logisch kan je denken. Maar misschien toch niet. Twee boeken, een rond schaarste en een ander rond rijkdom, nodigen me uit om even de hoofdweg van het schrijven van mijn eigen boek te verlaten en een wetenschaapje de wei in te sturen.

Geld is een raar ding. Oorspronkelijk bedoeld als ruilmiddel is het snel tot een begerenswaardig streven op zich verworden. Voor Aristoteles, de vader van het economisch denken die zo’n 2400 jaar geleden leefde, is het doel van ons bestaan een moreel goed leven. Zijn deugdethiek benadrukt het belang van het samengaan van menselijke waardigheid en economie. In de huidige economische visie, met nadruk op ongebreidelde groei en winst, zien we helaas het menselijke aspect de mist ingaan.

Het ene boek ‘Schaarste. Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepaalt’ * verheldert, via het aantonen van het bestaan van een specifieke psychologie van schaarste, de drijfveren van mensen die in armoede leven. Het andere ‘Rijkdom. Hoeveel ongelijkheid is nog verantwoord?’ ** zoemt in op de maatschappelijke gevolgen van een te grote ongelijkheid, en op de karakteristieke problemen die – extreme – rijkdom met zich meebrengt. Er zijn parallellen te trekken tussen de effecten van armoede en de gevolgen van te grote rijkdom.Rijkdom

Zowel een tekort als een teveel aan middelen brengt een tunnelvisie met zich mee. De dagelijkse zorgen en het zoeken naar oplossingen voor de onbetaalde schoolrekening en de kapotte wasmachine dringen zich dwingend op bij mensen in armoede. ‘Schaarste kaapt de geest. De geest keert zich automatisch en krachtig naar onvervulde behoeften’. * De tunnelvisie installeert zich niet alleen bij een gebrek aan geld, maar ook bij tijdsgebrek: ‘Laat me gerust. Ik moet dit verslag nog afmaken!’.

Te weinig geld, tijd neemt onze aandacht in beslag. Deze tunnelvisie levert een klein voordeel op. Ze dwingt ons om dringende behoeften aan te pakken. Maar die doorgedreven gerichtheid op één aspect van het leven heeft ook een prijs. We verwaarlozen en negeren andere belangen, zoals een kind dat vraagt om te spelen terwijl jij drukdrukdruk bent. De hypnotiserende lichtbak van geld en status heeft een gelijkaardig tunneleffect.

Vooral de waarden die ons tot mens maken en die onze verhardende maatschappij zo nodig heeft, schieten er bij in. Respect, zorgzaamheid, vriendelijkheid blijven in de tunnel steken. Mensen onderaan de ladder krijgen in hun dagelijkse strijd om te overleven de ongelijkheid in het gezicht gesmeten en zijn verplicht zich vooral met materiële bekommernissen in te laten. ‘Drukke, rijke mensen worden ongevoelig voor de waarde van activiteiten die niet draaien om materiële goederen en status.’ ** Aristoteles waarschuwde in zijn tijd al voor het toegeven aan hebzuchtige impulsen, die het gevaar voor verlies van innerlijke deugden inhoudt.

Hier ontmoeten schaarste en overvloed elkaar. Mensen in armoede en in rijkdom, beide groepen hebben er voor hun eigen welzijn en tevredenheid alle belang bij dat er een meer gelijkheid en bijgevolg meer menselijkheid is in de samenleving. Waar we toevallig geboren zijn bepaalt zoveel. ‘Wie het beste lotje trekt in de loterij van het leven, zou dus de anderen met een slechter lot moeten steunen’, stelt Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek van instituties. **

Haar besluit: ‘Het eerste wat we nodig hebben is bewustzijn, bij een veel bredere groep in de samenleving, dat als we het over kwesties van rijkdom en ongelijkheid hebben, het niet alleen over economie gaat, maar ook over politiek, en al helemaal over moraliteit.’ Deze ideeën vinden hun weerklank in het burgerinitiatief van Hart boven Hard.

 

* Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir, Schaarste. Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepaalt.
** Ingrid Robeyns, Rijkdom. Hoeveel ongelijkheid is nog verantwoord?
*** www.hartbovenhard.be/

 

majo van ryckeghem, mei ‘19

 

Abonneren

  • Berichten (RSS)
  • Reacties (RSS)

Archief

  • november 2019
  • mei 2019
  • januari 2019
  • oktober 2018
  • juni 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • februari 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015

Categorieën

  • Actieve hoop
  • ageïsme
  • Alison Bechdel
  • Bechdeltest
  • Berthold Gunster
  • boek
  • Broken Windows Theory
  • Caleidoscopisch denken
  • consuminderen
  • consumptiemaatschappij
  • Ervin Laszlo
  • Evolutionair
  • filosofie
  • geheugen
  • gelijk loon voor gelijk werk
  • geluk
  • gemeenschapszin
  • gender
  • gezondheid
  • ginkgo biloba
  • Hannah Arendt
  • holebitrans
  • Intersectioneel denken
  • islam
  • Katrine Marçal
  • kinderen
  • klagen
  • kleine genoegens
  • kolonialisme
  • Kruispuntdenken
  • lezen
  • LGBTI+
  • Marie Curie
  • media
  • meer
  • menselijkheid
  • Nassim Nicolas Taleb
  • nederigheid
  • olifant
  • Omdenken
  • ontdekkingslust
  • opvoeding
  • oud-jong
  • ouderenzorg
  • overvloed
  • patriarchaat
  • praktische psychologie
  • praktische wetenschap
    • hersenwerking
  • privileges
  • racisme
  • Rainbowindex 2017
  • Ram Dass
  • rijkdom
  • Rosa Montero
  • samenleving
  • schaarste
  • schrijfproces
  • seksisme
  • single story
  • stemmingmakers
  • stil
  • synchroniciteit
  • taal
  • The school of life
  • Uncategorized
  • vastdenken
  • verbondenheid
  • vergankelijkheid
  • vriendelijkheid
  • Wetenschaapjes 2
  • Wildplassen
  • ziel
    • geld
  • zwerfvuil

Meta

  • Registreren
  • Inloggen

Maak een gratis website of blog op WordPress.com.

Annuleren
Privacy en cookies: Deze site maakt gebruik van cookies. Door verder te gaan op deze website, ga je akkoord met het gebruik hiervan.
Voor meer informatie, onder andere over cookiebeheer, bekijk je: Cookiebeleid